منتشره در کیهان لندن: https://kayhan.london/fa/?p=161875
در نظام حقوقی نوین ایران، پس ا ز آنکه به دستور رضا شاه کبیر دادگستری نوین پایه گذاری گردید و ایران که به دست قاجار به ویرانه ای تبدیل شده بود و هیچ نشانی از مدنیت و شکوه نداشت، به مرور از شیوه حَکَمیت و قاضی شرع فاصله گرفته و قوانین مدون جای آن را گرفتند؛ قوانینی که به فراخور زمان تصویب ناگزیر مسائل فقهی در آن نفوذ پیدا کردند و نظام حقوقی ایران را به نظامی مختلط تبدیل کرد. با این حال پاره از احکام فقه نتوانستند به قوانین راه پیدا کنند تا با گذار از مقررات وحشیانه و عقب مانده به مدرنیته و موازین پذیرفته شده حقوق بشری بیشتر نزدیک گردند (گرچه اسناد جهانی حقوق بشر در زمان شاهنشاه آریامهر، محمدرضا شاه پهلوی و پس از جنگ جهانی دوم با اجلاسی در که در تهران برگذار گردید در سال 1347 مطرح می گردند و به تصویب می رسند). اما یکی از این مسایل که عقیم می ماند و یارای راه یافتن به نظام حقوقی را نمی یابد، موضوع «دیه» است. موضوعی که بعد از شورش 1357، در سال 1361 و با قانون راجع به مجازات اسلامی همراه با «حدود» و «قصاص» وارد ادبیات حقوقی کشور می گردند. اما دیه چیست؟ آیا دیه حکمی تاسیسی است یا امضایی؟ مستنداً به رای وحدت رویه دیوان عالی کشور دیه زن و مرد به نوعی برابر شده است، آثار این برابری دیه چه خواهد بود؟
در نظام حقوقی نوین ایران، پس ا ز آنکه به دستور رضا شاه کبیر دادگستری نوین پایه گذاری گردید و ایران که به دست قاجار به ویرانه ای تبدیل شده بود و هیچ نشانی از مدنیت و شکوه نداشت، به مرور از شیوه حَکَمیت و قاضی شرع فاصله گرفته و قوانین مدون جای آن را گرفتند؛ قوانینی که به فراخور زمان تصویب ناگزیر مسائل فقهی در آن نفوذ پیدا کردند و نظام حقوقی ایران را به نظامی مختلط تبدیل کرد. با این حال پاره از احکام فقه نتوانستند به قوانین راه پیدا کنند تا با گذار از مقررات وحشیانه و عقب مانده به مدرنیته و موازین پذیرفته شده حقوق بشری بیشتر نزدیک گردند (گرچه اسناد جهانی حقوق بشر در زمان شاهنشاه آریامهر، محمدرضا شاه پهلوی و پس از جنگ جهانی دوم با اجلاسی در که در تهران برگذار گردید در سال 1347 مطرح می گردند و به تصویب می رسند). اما یکی از این مسایل که عقیم می ماند و یارای راه یافتن به نظام حقوقی را نمی یابد، موضوع «دیه» است. موضوعی که بعد از شورش 1357، در سال 1361 و با قانون راجع به مجازات اسلامی همراه با «حدود» و «قصاص» وارد ادبیات حقوقی کشور می گردند. اما دیه چیست؟ آیا دیه حکمی تاسیسی است یا امضایی؟ مستنداً به رای وحدت رویه دیوان عالی کشور دیه زن و مرد به نوعی برابر شده است، آثار این برابری دیه چه خواهد بود؟
